Βερνιχόρα

Ο Γιάν Αλόιζε Ματέικο ήταν ένας Πολωνός ζωγράφος γνωστός για πίνακες αξιοσημείωτων ιστορικών πολωνικών πολιτικών και στρατιωτικών γεγονότων. Εδώ ζωγραφίζει τον Βερνιχόρα, έναν λυρικό ποιητή και Ουκρανό βάρδο —κατά άλλους θρυλική φιγούρα, κατά άλλους ιστορική— που έζησε στο δεύτερο μισό του δέκατου όγδοου αιώνα, την εποχή της λεγόμενης Κολιιβστσάινα, μιας βίαιης εξέγερσης κατά των Πολωνών. Εβραίων, Ρωμαιοκαθολικών και Ουνιτών κληρικών και ευγενών στην Ουκρανία. Οι προβλέψεις του Βερνιχόρα σχετίζονταν με τη μοίρα της Πολωνίας και της Ουκρανίας: Προέβλεψε τις κατατμήσεις της Πολωνίας, τις ανεπιτυχείς εξεγέρσεις για την εθνική απελευθέρωση και την αναγέννηση του πολωνικού κράτους με τη βοήθεια της Αγγλίας και της Τουρκίας.

Ο Ματέικο άρχισε να εργάζεται πάνω σε αυτό τον πίνακα στα μέσα της δεκαετίας του 1870, σε μια εποχή που οι σχέσεις των Ρουθενιανών και των Πολωνών στην Ουκρανία εντάθηκαν ιδιαίτερα λόγω εθνικών και θρησκευτικών συγκρούσεων. Ο Βερνιχόρα παρουσιάζεται να εκφέρει την προφητεία του. Με τον ανατολικό σταυρό στο στήθος αντιπροσωπεύει «την πρώην Ουκρανία των Λαχς και των Ρουθενιανών, μια χώρα εθνικής και κοινωνικής συναίνεσης». Η λύρα στα πόδια του είναι σύμβολο ενός τραγουδιού που διασώζει την κοινή ουκρανική και πολωνική κληρονομιά. Ο ευγενής που κάθεται στα αριστερά του καταγράφει τα λόγια της προφητείας.