Το Βήμα

Μπορείτε να δείτε το σημερινό έργο με τα μάτια σας στην έκθεση στο Zentrum (Κέντρο): Πάουλ Κλέε "Εικόνες σε Κίνηση" που δείχνει τα έργα του Κλέε και τη γοητεία του για οποιαδήποτε μορφή κίνησης. Απολαύστε το!

Στις σημειώσεις για τη διδασκαλία του για το Μπάουχαους, ο Πάουλ Κλέε μιλά για την ελευθερία της σκέψης. Ο νους δεν είναι μόνος του στον κόσμο, αλλά δεσμεύεται με ένα σώμα, σημειώνει ο Κλέε. Και αυτό, με τη σειρά του, δεσμεύεται από τη βαρύτητα στη γη. Το σώμα δεν έχει τις ίδιες δυνατότητες κίνησης με το μυαλό. Κατά την αναρρίχηση, το περπάτημα, το ανέβασμα σκαλοπατιών ή ακόμη και το άλμα, παραμένει δέσμιο στους νόμους της βαρύτητας – του νήματος της στάθμης, όπως το αποκαλεί ο Κλέε. Αυτό που αναλύει λεπτομερώς ο Κλέε σε σχέση με την κίνηση στις σημειώσεις για τη διδασκαλία του, κυρίως σε θεωρητικό επίπεδο, προσπαθεί να το μεταφέρει και στην πράξη στους πίνακες του - συχνά με ελεύθερο και παιχνιδιάρικο τρόπο. Προσπαθεί να απεικονίσει με οπτικούς όρους τη φυσική εμπειρία της στάσης του περπατήματος, τον ρυθμό του βήματος ή την αναζήτηση της ισορροπίας. Ακόμα και στον τίτλο του, Το Βήμα (1932) αναφέρεται στο θεματικό μέρος της κίνησης. Η απεικόνιση είναι τόσο ξεκάθαρη και περιορισμένη όσο ο τίτλος: μια γεωμετρική μορφή σε σχήμα σταυρού με δύο μαύρους κύκλους για μάτια και μικρές γραμμές για πόδια, ενώ μια μακριά κόκκινη γραμμή περνάει μέσα από τον πίνακα.

Ο Κλέε δείχνει την κίνηση και την κατεύθυνση της κίνησης πολύ απλά με τη φυσική στάση, την κατεύθυνση του βλέμματος και την ευθυγράμμιση των ποδιών. Αλλά οι δυσδιάκριτες λεπτομέρειες ενισχύουν περαιτέρω την εντύπωση της κίνησης: Ο Κλέε χρωματίζει το δεξί χέρι και το τρίγωνο κοντά στο δεξί πόδι μεγαλύτερο από τα αντίστοιχα επίπεδα στα αριστερά. Αυτό προσθέτει βάρος στην εικόνα προς την κατεύθυνση της κίνησης, το οποίο η εικόνα ισορροπεί με τη στάση της πλάτης της φιγούρας. Ο Κλέε περιορίζει την αδέξια και μνημειώδης όψη της φιγούρας - τη βαρύτητά της – βάζοντάς τη να σταθεί σε λεπτά πόδια. Ο Κλέε χρησιμοποιεί επίσης το επίπεδο που έχει τοποθετήσει στη μέση πάνω από το σώμα της φιγούρας για να κάνει τη μορφή να φαίνεται ελαφρύτερη. Στις σημειώσεις του, ο Κλέε χρησιμοποιεί την έκφραση "ελαφροβαρύς", η οποία επιδεικνύει με σαφήνεια την τάση του να κάνει χρήση αντικρουόμενων πραγμάτων, όπως κάνει στο Βήμα. Τέλος, η κόκκινη γραμμή απεικονίζει ένα είδος αστραπής. Ο Κλέε χρησιμοποιεί επανειλημμένα το βέλος ή την αστραπή ως σύμβολο δυναμισμού. Σε αυτόν τον πίνακα, η αστραπή θα πρέπει επίσης να θεωρείται λιγότερο ως μοτίβο και περισσότερο ως μία έκφραση κίνησης.  

Ευτυχισμένη Πρωταπριλιά! (Να είστε βέβαιοι ότι η σημερινή περιγραφή και το αριστούργημα είναι απολύτως σοβαρά και αληθινά!)