Αυτοπροσωπογραφία

Στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής καριέρας του Άντονι βαν Ντάικ, είναι σημαντικό ότι ένα από τα πρώτα του έργα είναι μια αυτοπροσωπογραφία. Ο δεκατετράχρονος ή δεκαπεντάχρονος που πιθανότατα μόλις είχε τελειώσει τη μαθητεία του στη ζωγραφική αλλά είχε ακόμη τέσσερα χρόνια μπροστά του μέχρι να αποκτήσει τον τίτλο του Δασκάλου από τη Συντεχνία του Αγίου Λουκά, εμφανίζεται ήδη εδώ με έναν λεονταρισμό που δεν έχει τίποτα το παιδαριώδες, αλλά αντίθετα δείχνει την ίδια αυτοπεποίθηση στις ικανότητές του που θα χαρακτήριζαν τις επόμενες αυτοπροσωπογραφίες του από το 1624 και μετά.

Η χρήση παχιών στρωμάτων χρώματος (impasto) για τις φωτεινές περιοχές του μετώπου και των ματιών, οι σίγουρες πινελιές της απεικόνισης των κοκκινωπών, ανάκατων μαλλιών ενδέχεται να μην δείχνουν ακόμη τη δεξιότητα της μετέπειτα δουλειάς του, η οποία είχε επηρεαστεί από τον Τιτσιάνο, αλλά ήδη - ειδικά στη μοναδική, γρήγορη πινελιά στην άκρη του κολάρου - ο πίνακας αποκαλύπτει μια εκπληκτική αυτοπεποίθηση.

Αυτή η αυτοπροσωπογραφία βρίσκεται στην αρχή μιας εντυπωσιακής σειράς μελετών για τον ίδιο από τον βαν Ντάικ, οι οποίες από το 1620 εκτελέστηκαν με γρηγορότερο ρυθμό: ο βαν Ντάικ ως πολύγλωσσος ταξιδιώτης που επισκέφθηκε την Ιταλία σαν τον Ρούμπενς και είχε μια καθοριστική συνάντηση με την τέχνη του Τιτσιάνο, ακόμα ως πρώτος μεταξύ ίσων (primus inter pares) σε μια συλλογή πορτρέτων με διάσημους άνδρες της εποχής του στην οποία απεικονίζει τον εαυτό του να δημιουργεί ένα χαρακτικό με τον εαυτό του, όπως και ως αυλικός σε μια αυτοπροσωπογραφία με έναν ηλίανθο, μια αλληγορία για την ακλόνητη πίστη του βαν Ντάικ στον Βασιλιά Κάρολο Α’. Υπηρέτησε ως “The principalle paynter in ordinary to their majesties”, ως ζωγράφος της αυλής του Αγγλικού βασιλικού ζευγαριού Κάρολου Α’ και Ερριέττα Μαρία, από το 1632 μέχρι τον πρόωρο θάνατό του.

Η αυτοπροσωπογραφία του 1613/1614 περιέχει ήδη πολλά από τα σημαντικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του βαν Ντάικ καθώς και μερικά από τα στιλιστικά του γνωρίσματα. Ήταν ο βαν Ντάικ παιδί θαύμα; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα πρέπει σίγουρα να είναι καταφατική.

Παρουσιάζουμε τη σημερινή ζωγραφική χάρη στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. :)