Στο δεξί φύλλο της Δευτέρας Παρουσίας του Ιερωνύμου Μπος, τα βασανιστήρια των αμαρτωλών συνεχίζονται στην Κόλαση, κάτι το οποίο δείχθηκε και στο κεντρικό πάνελ με τον Χριστό ως Κριτή του Κόσμου. Ο Μπος συνδέει αυτά τα δύο πάνελ μέσω του σκοτεινού τοπίου στο παρασκήνιο, με φλόγες και φωτιές, και τη φορτική ατμόσφαιρα της Ημέρας της Κρίσεως.
Ο Μπος αφήνει την ιστορία του να ξετυλιχθεί από το αριστερό φύλλο, στο φύλλο του Παραδείσου, στο πάνω άκρο με τον εκδίωξη του Εωσφόρου και να τελειώσει στο δεξί φύλλο, δηλαδή στην Κόλαση. Έτσι, στους πίνακές του ολόκληρο το γραφικό ρεπερτόριο σχηματίζει ένα ισχυρό πανόραμα της απελπισμένης εμπλοκής της ανθρωπότητας στην γεμάτη αμαρτίες κατάστασή της. Στο τρίπτυχο, ο Μπος δημιούργησε ένα πάνελ θανατηφόρου αμαρτίας παρά μια σκηνή Δευτέρας Παρουσίας με την έννοια που θα είχε χρησιμοποιηθεί εικονογραφικά εκείνη την εποχή.
Υπάρχει, άρα, ακόμη ελπίδα για σωτηρία και λύτρωση; Σε αυτόν τον πίνακα, η απάντηση του Ιερωνύμου Μπος που είναι χρωματισμένη από βαθιά απαισιοδοξία για την ανθρωπότητα είναι σύντομη και γλυκιά: όχι!
Μην ξεχάσεις να δεις το κεντρικό και αριστερό πάνελ του τρίπτυχου. Χάρη στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στη Βιέννη μπορείς να τα δεις στο αρχείο μας. :)
ΥΓ. Αν αγαπάς τον Μπος όσο κι εμείς, μπορείς να βουτήξεις εδώ σε έναν συναρπαστικό κόσμο του Κήπου των επίγειων απολαύσεων.