Άλμπρεχτ Ντύρερ
Αυτή η γκραβούρα είναι ένα από τα λίγα χαρακτικά του Άλμπρεχτ Ντύρερ που αντανακλούν το ενδιαφέρον του για το θέμα της μαγείας. Η ευρέως διαδεδομένη εμμονή με τις μάγισσες τροφοδοτήθηκε από κείμενα όπως το The Witches' Hammer (Το σφυρί των μαγισσών), έναν οδηγό για το κυνήγι των μαγισσών που γράφτηκε από τους Δομινικανούς ιεροεξεταστές Χάινριχ Κράμερ και Γιάκομπ Σπρένγκερ. Εκδόθηκε για πρώτη φορά στο Στρασβούργο το 1487 και επανεκδόθηκε στη Νυρεμβέργη το 1494 και το 1496 από τον Άντον Κόρμπεργκερ. Η μαγεία πίστευαν ότι ανατρέπει τη φυσική τάξη, ένα θέμα που αντικατοπτρίζεται στη γκραβούρα: τα μαλλιά της μάγισσας ρέουν προς τη μία κατεύθυνση, ενώ η κατσίκα και η κουρτίνα που την ακολουθεί κινούνται προς την αντίθετη, μια αντιστροφή που τονίζεται περαιτέρω από το περίφημο μονόγραμμα «AD» του Ντύρερ, το οποίο είναι έξυπνα αναποδογυρισμένο σε αυτό το έργο.
Σε αυτό το χαρακτικό, η μάγισσα εμφανίζεται να καβάλα ανάποδα μια κατσίκα, ζώο που συμβολίζει τη λαγνεία και συχνά συνδέεται με το διάβολο, η οποία εκτελεί ένα άλμα. Η μάγισσα απεικονίζεται ως «γριά στρίγγλα» να κρατιέται από το κέρατο της κατσίκας με το ένα χέρι και μετο άλλο να κρατά ένα σκουπόξυλο ή αδράχτι. Τα ατίθασα μαλλιά της ανεμίζουν πίσω της, ενώ πέτρες από χαλάζι πέφτουν από το πάνω αριστερό μέρος, παραπέμποντας στην πεποίθηση ότι οι μάγισσες μπορούσαν να καλέσουν καταιγίδες και άλλες μορφές καταστροφής. Κάτω από αυτήν, τέσσερις Έρωτες επιδίδονται σε σκανδαλώδη δραστηριότητα, με τις διαπλεκόμενες μορφές τους να δημιουργούν, μαζί με την κατσίκα, κύκλο στη σύνθεση. Ένας Έρωτας κρατά ένα δοχείο αλχημιστή, πιθανότατα ένα καζάνι για τα ξόρκια της μάγισσας· ένας άλλος κρατά ένα στραμώνι, γνωστό για τις μαγικές του ιδιότητες. Ένας τρίτος, με τον πισινό του προκλητικά στραμμένο προς τον θεατή, εισάγει μια δόση ασέβειας καθώς αφήνει μια πορδή, προσθέτοντας χιούμορ σε αυτή τη δυσοίωνη σκηνή.
Υ.Γ. Από γριές στρίγγλες μέχρι όμορφες σαγηνεύτριες, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι μάγισσες στην τέχνη αντικατοπτρίζει την ιδέα του συλλογικού φαντασιακού γι'αυτές και πώς αυτή η αντίληψη άλλαξε κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Ας κάνουμε μια περιήγηση στην ιστορία της μαγείας στην τέχνη!