آزادی در حال هدایت مردم

اوژن دلاکروا یکی از بزرگان نقاشی فرانسه بود، اما آخرین نمایشگاه بازنگری آثار کامل او در پاریس مربوط به سال ۱۹۶۳میلادی است، در صدمین سالگرد فوتش. موزه‌ی لوور با همکاری موزه متروپولیتن نیویورک، نمایشگاهی تاریخی برگزار می‌کند که حدود ۱۸۰ اثر_عمدتاً نقاشی_از این هنرمند به عنوان ادای احترام به دوران حرفه‌ای او را نمایش می دهد. این نمایشگاه در تاریخ ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸ به پایان می‌رسد و یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌های امسال است!

شورش پاریس در تاریخ ۲۷، ۲۸ و ۲۹ ژوئیه ۱۸۳۰، که به نام «سه روز باشکوه» (Trois Glorieuses) شناخته می‌شود، توسط جمهوری‌خواهان لیبرال به دلیل نقض قانون اساسی توسط دولت مجدد دوم آغاز شد. شارل دهم، آخرین پادشاه بوربون فرانسه، سرنگون شد و جای خود را به لویی فیلیپ، دوک اورلئان داد. دلاکروا که این واقعه را به عینه دیده بود، آن را به عنوان موضوعی مدرن برای نقاشی در نظر گرفت؛ اثر حاصل، همان شور و هیجان رمانتیکی را بازتاب می‌کند که پیشتر در نقاشی «کشتار در خیوس»، نقاشی الهام گرفته از جنگ استقلال یونان به کار برده بود.

در این تصویر، تمثیل آزادی به شکل زنی جوان از میان مردم عادی مجسم شده‌است که کلاه فریگی به سر دارد و حلقه‌های مویش بر گردن‌اش افتاده. این زن پرجنب و جوش، پرشور، سرکش و پیروز یادآور انقلاب سال ۱۷۸۹م. است، یادآور سان‌کولوت‌ها و حاکمیت مردمی. در دست راستش که بلند کرده، پرچم سرخ، سفید و آبی است، نمادی از مبارزه‌ای که مانند شعله‌ای به سمت نور برافراشته می‌شود.

دو پسربچه پاریسی به طور خودجوش به مبارزه پیوسته‌اند: آن یکی که در سمت چپ است به سنگفرش‌ها چسبیده و چشمانش باز است و کلاه نازک پیاده‌نظام به سر دارد؛ شخصیت معروف‌تری که در سمت راست تمثیل آزادی حضور دارد، گاوروش است، نماد شورش جوانی علیه بی‌عدالتی و نماد فداکاری برای آرمانی والا. او کلاه برت قرمزرنگ (یا کلاه فالوچه) پوشیده، کلاهی که نماد شورش است و دانشجویان بر سر‌می‌کنند، و کیسه فشنگ بزرگی به دوش آویخته است. گاوروش پای راست را پیش گذاشته و با یک دست تفنگ‌های سواره‌نظام را به اهتزاز درآورده، فریادی از جنگ بر لب دارد و شورشیان را به مبارزه ترغیب می‌کند.

فردی که زانو زده و کلاه بلند از طبقه‌ی بورژوا یا شهری مد روز بر سر دارد، احتمالا خود دلاکروا یا یکی از دوستانش باشد. او شلوار گشاد و کمربند قرمز پشمی کارگری به تن دارد و تفنگ شکاری دولول در دست دارد. مرد زخمی که روبروی نماد آزادی از جا برمی‌خیزد، دستمال گردنی متمایل به زرد بر سر گره‌زده که رنگ لباس قهرمان داستان را تداعی می‌کند؛ لباس کارگری و کمربند قرمز پشمی، نشانگر کارگران موقتی پاریس است. ژاکت آبی، کمربند قرمز و پیراهن سفید رنگ‌ها‌ی پرچم فرانسه را نشان می‌دهند.

این اثر واقع‌گرایانه و نوآورانه الهام‌بخش یکی از مهم‌ترین هنرمندان قرن بیستم برای خلق شاهکار نمادین دیگری بود. منظورمان چیست؟ در اینجا پاسخ را می‌بینید.