ساعاتی با یک تقویم

وقتی هر صفحه‌ای از یه کتاب دعای قرون وسطایی رو باز می‌کنیم، اول از همه، نقاشی‌های حاشیه‌ای چشممون رو می‌گیرن؛ گل‌ها، حشرات و صحنه‌های خیالی پراکنده‌ای که بهشون در ایتالیا «اسپیریتلی» می‌گفتن. این صحنه‌ها شامل آدم‌ها، حیوانات و موجودات افسانه‌ای هستن. طبیعت و حیوانات همه‌جا توی این حاشیه‌ها دیده می‌شن، طوری که انگار می‌خوان نقش اصلی متن و تصاویر رو به چالش بکشن!

این نقاشی‌های حاشیه‌ای، وقتی در قالب روایت‌های داستانی مرتب می‌شن، به نظر می‌رسه یه قصه جداگونه رو تعریف می‌کنن؛ جدا از تصاویر اصلی که شامل چهار مینیاتور تمام‌صفحه و چندین حرف اول تزئین‌شده با نقاشی‌های فوق‌العاده زیباست.

تزیینات این کتاب دعای خاص، در حدود سال ۱۴۸۳ توی گنت یا بروژ خلق شده و چندین نگارگر ناشناس روی اون کار کردن. از جمله این هنرمندان، استاد برلینی مریم بورگوندی بود که همچنان ناشناس باقی مونده. کار این هنرمندان، یه تجربه هنری برجسته بود که بر پایه بازتولید واقع‌گرایانه طبیعت استوار بود؛ با استفاده از جلوه‌های بصری و توهم‌های نوری.

صفحات زیادی از این نسخه خطی با گل‌های وحشی نقاشی شدن و به خاطر این توهمات بصری، انگار یه گیاه واقعی رو توی کتاب می‌بینیم. جالبه بدونین که وقتی یه صفحه رو باز می‌کنین، تمام گل رو می‌بینین، ولی وقتی صفحه رو ورق می‌زنین، فقط یه تیکه از ساقه گل باقی مونده که انگار از پس‌زمینه برش خورده. اما فریب این توهم رو نخورین! واقع‌گرایی این نقاشی‌ها با استایل خاصی ترکیب شده و این تزئینات با طراحی‌های دقیق و چاپ‌های دستی توی کارگاه‌های نگارگری خلق شدن.

حالا سؤال اینجاست که معنی این عناصر طبیعت که توی حاشیه‌ها پراکنده شدن، چیه؟

به طور سنتی، هر گیاه نماد یه مفهوم معنویه که با محتوای مذهبی کتاب مرتبطه؛ مثلا رزها، سوسن‌ها، میخک‌ها و بنفشه‌ها هرکدوم مفهومی خاص دارن. ولی جدای از این، این تزئینات نقاشی‌شده، یه اثر هنری ابتکاری هستن که قابلیت بازنمایی دقیق طبیعت رو به نمایش می‌ذارن. این آثار از دستاوردهای نگارگران هلندی در اواخر قرن پانزدهم بودن و تأثیر بزرگی در شکل‌گیری ژانر نقاشی طبیعت بی‌جان داشتن.

امروز این صفحه زیبا رو به لطف موزه ملی کراکوف با شما به اشتراک می‌ذاریم. این کتاب توی مجموعه موزه معروف چارتوریسکی قرار داره. پایین صفحه رو نگاه کنین! این سگ‌ها خیلی بامزه‌ان، نه؟
راستی، توی ست ۵۰ کارت‌پستال حیوانات در هنر، ما چندین تصویر زیبا از حیوانات در آثار هنری داریم. حتماً به فروشگاه DailyArt سر بزنین؛ امروز آخرین روز تخفیف جشن سال نوی چینیه! :)

پی‌نوشت: موجوداتی که توی حاشیه نسخه‌های خطی قرون وسطی نقاشی می‌شدن، همیشه هم دوست‌داشتنی نبودن! تا حالا خرگوش‌های قاتل قرون وسطی رو دیدین؟!