زن پرتقال فروش یهودی

نقاشی زن پرتقال فروش یهودی از معدود نقاشیهایی است که نقاش لهستانی، الکساندر گیرمسکی، از میان نقاشیهای خودش آن را ستایش می‌کرد. علیرغم تمایل او به دید نقادانه شدید نسبت به کارهای خود، این هنرمند در نامه‌ای به دوستش، پروسپِر دژکونسکی، ابراز رضایت می‌کند، امری نادر در مورد این مرد :

"در حالی که ممکن است  این نقاشی زن یهودی...بهترین نقاشی من باشد (…), اثری که به شکل دیوانه‌واری زنده و رنگارنگ است. شاید مبالغه می‌کنم — اما به هر حال، اگر روزی بخواهم به شکل جدی به نقاشی کردن برگردم، تنها به کشیدن نقاشی‌هایی با اندازه‌ی بزرگ و متوسط از افراد خواهم پرداخت — دیگر نقاشی منظره کار نمی‌کنم."

این نقاشی با واقع‌گرایی خیره‌کننده‌اش حیرت‌انگیز است. چهره زن با جزئیاتی حزن‌انگیز به تصویر کشیده‌شده است و نشان از خستگی، تسلیم شدن و بار سنگین فقر دارد. گیرمسکی که به ندرت به نقاشی پرتره پرداخته بود، کاری کرد که این اثر زن یهودی پرتقال فروش، نقاشی استثنایی‌ای در میان نقاشی‌های شهری او در آن زمان شود، آثاری که در آن‌ها شخصیت‌ها معمولاً نقش ثانویه‌ای داشتند. توانایی او در به تصویرکشیدن احساسات نمایان در چهره‌ی مدل، به‌ طور ویژه‌ای شگفت انگیز است. این هنرمند در آن زمان، با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کرد و در کشور خود احساس می‌کرد که به درستی درک نمی‌شود. محافل هنری ورشو او را نقد می‌کردند که چرا به جای الهام گرفتن از تاریخ به کشیدن نقاشیهایی با موضوعات پیش پا افتاده می‌پردازد.

تاریخ پرآشوب جنگی دوره‌ای که نقاشی زن یهودی پرتقال فروش کشیده شد، غیرقابل چشم‌پوشی است. این اثر در سال ۱۹۲۸م. توسط موزه ملی ورشو خریداری شد و در آغاز جنگ جهانی دوم در انبار موزه پنهان شد. در جریان شورش ورشو، مدیر موزه، استانیسو لورنز، صندوقهای نگهداری آثار را که این اثر هم در آن بود را دیده بود، اما وقتی در ژانویه ۱۹۴۵م. به این شهر ویران‌شده بازگشت، این نقاشی، به همراه نیم میلیون شاهکار هنری دیگر که در طول جنگ از لهستان غارت شده بودند ناپدید شده‌بود. این اثر که گمان می‌رفت برای همیشه از دست رفته باشد، به طور غیرمنتظره‌ای در سال ۲۰۱۰م. در خانه‌ی حراجی در بوکستهوده، در نزدیکی هامبورگ، مشاهده شد. با شناسایی آن از راه عکس‌های پیش از جنگ از مجموعه NMW، این نقاشی به همت وزارت فرهنگ و میراث ملی لهستان بازیابی شد. پس از انجام فرآیند ترمیم گسترده بر روی نقاشی، اثر زن یهودی پرتقال فروش دوباره به موزه ملی ورشو بازگردانده شد و همچنان یکی از برجسته‌ترین آثار این گالری از هنر قرن نوزدهم به شمار می‌آید.