Maarten Luther

Vandaag gedenken we de 470e sterfdag van Maarten Luther. Bij deze gelegenheid presenteren we dit ongelooflijk beroemde portret, in bezit van het Museo Poldi Pezzoli in Milaan. De grote Duitse kerkhervormer en vader van het protestantisme wordt hier vanaf borsthoogte afgebeeld tegen een blauwe achtergrond.  Hij draagt een zwarte pet, die wat van zijn krullende lokken prijsgeeft. De zwarte massa van zijn kleding richt de aandacht op zijn gezicht, zijn prominente neus en de rimpels bij zijn ogen.  Hij heeft een levendige, bijna ironische blik.  De nauwgezetheid van de tekening is typisch voor de Duitse renaissancekunst. Met name Cranach, was een gewaardeerd graveur en zijn tekenvaardigheid is duidelijk zichtbaar ook in dit schilderij.  Met penselen met fijne punten brengt hij de kleinste details aan, zoals je ook kunt zien in de dyptiek met de maagd, het kind en Johannes de Doper - ook in het Poldi Pezzoli Museum. De datum 1529 is aan de linkerzijde van de hervormer te zien samen met een gevleugelde draak, die de kunstenaar, gevolgd door zijn zonen Hans en Lucas jr. (beide schilders) als symbool gebruikten. De portretten worden vergezeld door twee citaten uit de bijbel. Op die van Luther: “in stilheid en vertrouwen zou uw sterkte zijn” uit Jesaja (30:15); en op dat van zijn vrouw: “doch zij zal behouden worden, kinderen ter wereldbrengende” uit de eerste brief van Paulus aan Timotheus (2:15). Cranach hing de protestante hervormingen aan en zijn beeld van Luther is wijd verspreid door talloze kopieën, waaronder dit schilderij, seriematig geproduceerd in zijn extreem actieve atelier.