De Vriendinnen

Vooral in de late tekenwerken van Gustav Klimt is de homosexuele liefde het onderwerp. In dit schilderij, één van zijn laatste werken, lijken de lichamen van de vrouwen gedematerialiseerd. De achtergrond wordt een decoratieve, ornamentele ruimte. Klimt's toeëigening van oosterse versieringen bereikt een hoogtepunt rond 1917 met werken zoals De Vriendinnen. Het gebruik van iconografische beelden was  niet vreemd voor hem (het was een vast gegeven bij zijn eerste opdrachten) en de Japanse tekenkunst was vertrouwd terrein. Tijdens de mozaiekperiode onderzocht hij de dubbelzinnige figuur/grond relaties, vergelijkbaar met wat gebeurt in Japanse prenten, maar zijn opdringerige, slaafse trouw aan driedimensioneel werk heeft altijd in de weg gestaan om een tweedimensionele samenhang te bereiken. Thematisch was het onderwerp van De Vriendinnen een samenvatting van de lesbische verbeeldingswereld die telkens terugkeert in Klimt's werk sinds De Waterslangen in 1904. Alhoewel, de wereld die De Vriendinnen bewonen lijkt een veel minder dreigende plek dan die van De Waterslangen, en ze zijn zelf geen afschrikwekkende wezens. Ondanks de surrealistische ruimtelijke kwaliteiten van het werk is het evident dat dit paar niet de dieptes van het water bewoont maar wel degelijk op het vasteland verblijft en gewone lucht inademt. Je ziet de twee gezichten die de kijker met sympathie bejegenen. De sfeer tussen hen is niet die van passie en erotiek, eerder van een tedere affectie, en de "onnatuurlijke" homosexuele éénwording krijgt een yin/yang onvermijdelijkheid. Deze dualitiet wordt op twee manieren uitgedrukt; door de fysieke verschijning van de twee - één gekleed, de andere naakt - en door de vogels die hen begeleiden. Links zien we een fantastische feniks, het symbool van de wedergeboorte, aan de rechterkant zien we de onvermijdelijk krachten van het kwaad, de raaf en de kwaadaardige zwaan met de rode ogen. De Vriendinnen worden op die manier symbolen van het eeuwige menselijke zoeken, een koppel wiens situatie, verre van afwijkend, een archetypische grootsheid verkondigt.

We dragen dit kunstwerk op aan onze vriendinnen Ala en Domenika.

Meer liefde. Minder haat. #Liefde wint.