Leonardo da Vinci
Voor Pythagoras, de oude Griekse wiskundige en filosoof, waren getallen niet alleen heilig maar een verheven reflectie van alle dingen, de èchte vezel in de natuur waaruit alles zich ontplooide. Dat betekende dat alles gebouwd was op mathematische patronen. Het mag geen wonder heten dat wij accurate getallen gebruiken om de verhouding van mannelijke bijen ten aanzien van vrouwelijke in een bijenkorf te beschrijven, of om zelfs de spiraalvormige rangschikking van bladeren te berekenen. Maar wat doen we dan met zoiets subjectiefs als harmonie of schoonheid? Wat hebben deze getallen gemeenschappelijk met de ogen van de Mona Lisa? Het antwoord is 1,618 - en ik maak écht geen grapje ;).
Wiskundig gezien stelt de gulden snede dat twee grootheden in optimale relatie tot elkaar staan indien de verhouding dezelfde is als de verhouding van hun som tot de grootste van de twee grootheden. Het kan uitgedrukt worden afgerond tot 3 decimalen na de komma (zijnde een irrationeel getal zoals pi): 1,618. Dit werd doorheen de gehele natuur terug gevonden en was daarom de sleutel tot de verhoudingen van schoonheid en harmonie, sinds de oudheid werd deze gebruikt met dat doel. Phideas, de architect van het Parthenon in Athene, gebruikte deze verhouding om die structuur te bouwen, en daarom wordt dit getal phi genoemd (Φ).
Deze cijfermatige fascinatie voor schoonheidspatronen werd overgenomen door vele kunst- en wiskundeliefhebbers. In het jaar 1490, schetste een bekende 'connaisseur' in een van zijn dagboeken een illustratie die het renaissance-ideaal van de mens als maat voor alle dingen voortelde: de Vitruviusman die de canon van de perfecte menselijke verhoudingen van de Romeinse architect Vitruvio illustreert, een concept dat ontwikkeld werd vanuit de gulden snede.
Da Vinci, zoals zovele andere schilders uit de renaissance, ontwierp de elementen van zijn schilderijen zodanig dat ze aan deze verhouding zouden voldoen. Dit creëert een nauwgezette methode om moeiteloosheid uit te drukken waarbij de natuurlijke patronen worden nagebootst om er niet artificieel uit te zien. Latere kunstenaars zoals Dali zouden dit voorbeeld volgen...
Kijk maar 's rond: de menselijke dingen die beter opgaan in hun omgeving zijn waarschijnlijk die die het meeste doordacht zijn, en zelfs misschien die die ongemerkt passeren. (Ik vermoed zelfs dat de meest geschikte muziek die muziek is die wordt opgemerkt als deze wordt gedempt).
Phi's harmonie is overal, je hebt enkel maar te observeren.
Artur Deus Dionisio