Tuinrestaurant

Het schilderij van vandaag presenteren wij dankzij Kunstmuseum Bern, waar momenteel een tentoonstelling is die de collectie moderne meesters van het museum beschouwt vanuit de perspectief van de verwervingsgeschiedenis. De tentoonstelling werpt licht op zaken als ‘Entartete Kunst’ en “intellectualisatie als nationale verdedigingsmechanisme” in Zwitserland. Geniet ervan!

Goedgeklede mannen en vrouwen zitten in de schaduw van bomen te kletsen in een tuinrestaurant. Boven links is een kelner en beneden links een hond die het vreedzame tafereel aanschouwen. Op de voorgrond leest een man een krant.

Een kleine olieverfstudie uit 1907 diende als voorbeeld voor dit werk. Ook al is de studie enkel een schets, is het wel meer op de natuur gestoeld dan ons schilderij. Macke heeft het merendeel van de figuren rechtstreeks overgenomen, maar dan extreem vereenvoudigd van vorm en felgekleurd. Vooral de vormen en kleuren aan de rand van het schilderij kennen een eigen ritme dat losstaat van de waarneembare realiteit. Zelf schreef de kunstenaar: “Niet de externe keuze van een motief moet besproken worden, maar de gevoeligheid, de vitaliteit die het geheel domineert. Ik geloof ook dat we nu tot een vitaliteit komen die anders is dan in andere tijden, hierin zal de simultane organisatie van dissonanties de voornaamste rol spelen.”

Dus kunst is niet een kopie van de natuur, maar een analogie ervan. En wil een schilderij vitaal ogen, dan heeft het contrasten nodig. Wat de kleuren van ons schilderij betreft, domineert het contrast tussen de complementaire groene en rode tonen. De kleinere dynamische groene gedeeltes zijn aan de linker- en bovenrand van het doek, terwijl de grotere rode en bruine gedeeltes de rest van het oppervlakte van het schilderij definiëren. Gele vlekken zijn verspreid over het hele doek te vinden, terwijl de in de verte kleiner wordende witte gedeeltes het oog naar het midden van het schilderij leiden. Mensen worden in vereenvoudigde vorm weergegeven, vaak zonder gezicht, terwijl zorgvuldig geschilderde gedeeltes contrasteren met andere die enkel zijn geschetst.

August Macke werd in 1887 in Westfalen in Duitsland geboren. Hij studeerde aan de kunstacademie in Düsseldorf, en ook daar aan de Kunstgewerbeschule Düsseldorf, een school voor toegepaste kunst. In 1912, toen hij dit werk schilderde, woonde hij in Bonn, werd lid van de Der Blaue Reiter (de blauwe ruiter) kunstenaarsgroep in München en bezocht, samen met Franz Marc, de schilder Robert Delaunay in Parijs. In oktober 1913 vestigde hij zich met zijn gezin in Hilterfingen aan het Meer Thun in het Berner Oberland in Zwitserland.

In het voorjaar van 1914 reisde hij samen met Paul Klee en Louis Moilliet naar Tunesië. In hetzelfde jaar werd hij opgeroepen voor militaire dienst, kort nadat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Nauwelijks twee maand later werd Macke op 28-jarige leeftijd in Champagne in Frankrijk gedood.