Theodor Kittelsen
Witte Berenkoning Valemon (Kvitebjørn Kong Valemon) uit 1912 is van de Noorse kunstenaar Theodor Kittelsen. Kittelsen staat bekend om zijn schilderijen met de natuur als onderwerp, maar hij heeft ook vele illustraties gemaakt van sprookjes en legendes, met name van de verhalen uit Noorse Volksverhalen (Norske Folkeeventyr, 1899) verzameld door Peter Christen Asbjørnsen en Jørgen Moe. Deze tekening illustreert een sprookje waar ik en vele kinderen in Noorwegen mee op groeien: het verhaal over de witte berenkoning Valemon.
Er was eens een koning met een erg vriendelijke en gelukkige dochter. Het enige wat zij wenste was een mooie gouden krans. Zonder de krans zou ze voor altijd ongelukkig worden. Op een dag ontmoet ze in het woud een grote witte beer met precies de krans waarvan ze altijd gedroomd heeft. De prinses besluit om met de beer mee te gaan in ruil voor de krans en haar geluk.
Elke nacht in het pikdonker veranderd de witte beer in een man die de nacht doorbrengt met de prinses. Drie opeenvolgende jaren bevalt de prinses van een prachtige dochter, maar elke keer neemt de witte beer het kind mee. Op een nacht besluit de prinses dat ze haar geliefde wil zien en steekt ze een kaars aan. Per ongeluk drupt er wat kaarsvet op zijn voorhoofd. In het tumult dat volgt legt hij haar uit dat op korte termijn bevrijdt zou zijn geweest van de kwade vloek van een heks, maar na dit voorval moet trouwen met deze heks. Direct haast hij zich om naar het koninkrijk van de heks te gaan, maar de prinses klemt zich vast op zijn rug en houdt zich vast aan zijn vacht. In hoge snelheid gaan ze door het woud en takken slaan tegen haar aan. Tot het moment dat ze te moe wordt om nog langer vast te houden. Ze valt van zijn rug en verliest hem in het donkere woud.
De prinses geeft niet op en tijdens haar zoektocht naar koning Valemon ontmoet de prinses drie oude vrouwen, elk met een prachtig jong meisje. Van alle drie de meisjes ontvangt de prinses een magisch cadeau en kort daarna arriveert ze in het koninkrijk van de heks. Daar zet de prinses haar magische cadeaus in om koning Valemon te kunnen spreken.
En op de dag dat de koning met de heks zou trouwen, verzinnen ze samen een list waardoor de heks in een kloof valt waar ze nooit meer uit komt.
Onderweg naar huis gaan ze langs de drie jonge meisjes (die de cadeaus gaven) en het blijken hun dochters te zijn. Koning Valemon wist al die tijd dat de prinses ooit hun hulp nodig zou hebben. Samen ze leefden nog lang en gelukkig. En, als je geluk hebt, kan ook jij de prinses met de gouden krans door het woud zien rijden op de rug van haar geliefde witte berenkoning Valemon.
Theodor Kittelsen werd in 1857 geboren in Kagerø aan de Noorse kust. Zijn talent werd ontdekt toen hij 17 jaar was. De natuur is altijd een van de grote inspiratiebronnen geweest voor zijn kunstwerken. In eigen land is hij een grote naam in de kunstwereld. Zijn stijl bevindt zich ergens tussen de neoromantische stroming en naïeve kunst. Zijn tekeningen hebben vaak iets sombers met een tikje magie. Bewust en met de juiste fijngevoeligheid, speelt hij met de dunne lijn tussen realiteit en bijgeloof.
- Lisa Noreik Wright