Francisco Goya
Dit portret werd in 1862 gekocht door John en Josephine Bowes uit de collectie van wijlen de Conde de Quinto. Toen het Bowes museum in 1862 opengesteld werd voor het publiek was de collectie met Spaanse schilderijen de grootste in het Verenigd Koninkrijk. Dit schilderij was toen en is nu nog steeds een van de meesterwerken uit de collectie.
Francisco José de Goya y Lucientes (1746-1828) wordt gezien als een van de meest toonaangevende Spaanse kunstenaars van de late 18e en vroege 19e eeuw en als een van de grote portretschilders van de moderne tijd. Dit schilderij is een uitstekend voorbeeld van zijn stijl en creativiteit.
Het portret is geschilderd in 1797 en, zoals het opschrift aangeeft, opgedragen aan 'zijn vriend' Juan Antonio Meléndez Valdéz, het onderwerp van dit schilderij.
Ondanks de sentimentele aard van dit werk, dat een goede en loyale vriendschap documenteert, ontstond dit schilderij ook op een cruciaal moment voor zowel het model als de geschiedenis van Spanje. Meléndez Valdés was niet alleen een goede vriend van de kunstenaar, maar ook een magistraat en hij behoorde tot de kring van de verlichte Spanjaarden die in de late 18e eeuw streefden naar sociale en juridische hervormingen. Na de Franse Revolutie in 1789 veranderde Spanje van een felle tegenstander van Frankrijk in een trouwe partner. Vanaf 1797 en onder de invloed van de Franse Republiek, begon Spanje aan een korte periode van politieke hervorming. Dit was het moment dat de leden van de zogenoemde Spaanse Verlichting machtsposities verkregen in de regering.
Goya was met veel vertegenwoordigers van de Spaanse Verlichting bevriend. In deze fase van zijn carrière was hij succesvol aan het hof en werd hij directeur van de Academia de San Fernando, ondanks een verschrikkelijke ziekte waardoor hij de rest van zijn leven doof was. Tegelijkertijd oogste hij succes met zijn portretkunst.
Goya en Meléndez Valdés ontmoetten elkaar waarschijnlijk in 1790 in Saragossa, waar Meléndez Valdés als rechter werkzaam was. Het portret werd geschilderd in 1797, een belangrijk jaar voor het model. De functie van Officier van Justitie had hij niet weten te bemachtigen, maar in dat jaar publiceerde Meléndez de eerste druk van zijn verzamelde gedichten. In 1808 werd hij aangewezen als Minister van Openbaar Onderwijs onder het regime van Joseph Bonaparte. Toen de Spaanse monarchie zich in 1814 herstelde werd hij ontslagen en gedwongen Spanje te verlaten. Meléndez overleed drie laar later in armoede, in Montpellier, Frankrijk.
Het portret valt op door de oprechte integriteit en de afwezigheid van verfraaiingen. Dat is vooral zichtbaar in het onverzorgde haar en de hangende ogen. Deze innovatieve aanpak van de kunstenaar wordt ook duidelijk in de intieme manier waarop Meléndez is afgebeeld. Het model wordt op een sobere manier weergegeven en de monochromatische achtergrond richt de aandacht op het expressieve gezicht en de ogen die de persoonlijkheid van zijn vriend onthullen. De gedurfde penseelstreken in de kraag en schouders van Meléndez en de energieke omgang met verf zijn kenmerkend voor Goya's stijl eind jaren 1790.
Lees meer over de exhibitie 'El Greco to Goya - Spanish Masterpieces' op DailyArtDaily.com.