Cornelis Cornelisz. van Haarlem
Dit schilderij roept bij mij echt een wauw-effect op. Wat een geweld bij het achterwerk van de titaan aan de rechterkant. Welkom bij Maniërisme!
De Metamorfosen van de Romeinse dichter Ovidius vertellen het verhaal van een regerend godenras bestaande uit de titanen, de cyclopen en de reuzen die werden uitgedaagd voor een kosmische strijd door de Olympische goden onder leiding van Zeus.
De hevige strijd, de zogenaamde titanomachia, eindigde met de nederlaag van de titanen, die Zeus naar Tartarus, de onderwereld, wierp, vanwaar ze aardbevingen en vulkaanuitbarstingen veroorzaken.
Cornelis Cornelisz. van Haarlem bracht al zijn artistieke idealen tot uiting in de naakte gespierde lichamen en de gecompliceerde poses. Naaktstudies kwamen pas eind 17e eeuw aan de orde, maar in Haarlem richtte Karel van Mander (1548-1606) een academie op die niet alleen academische naakten gebruikte voor de praktijk, maar ook debatteerde over kunsttheorie.
Dit schilderij is een voorbeeld van de resulterende Haarlemse maniëristische stijl. Maniërisme is een aanduiding die wordt gebruikt voor een stijl tussen de Renaissance en de Barok die het kunstmatige en het sensuele vierde. De stijl werd gecultiveerd op plaatsen zoals het hof van Rudolph II (1552-1612) in Praag en reisde naar het noorden, waar het koningshuizen voor zich won, zoals de Deense koning Christian IV (1557-1648). De val der titanen was een van de Nederlandse schilderijen die hij in 1621 kocht.