Improvisatie 11

Tot en met 19 november kun je in het Russisch Staatsmuseum in Sint-Petersburg de tentoonstelling Expressionisme in Russische Kunst bezoeken. Vandaag presenteren we een van de meesterwerken van deze tentoonstelling. :) Geniet ervan!

Begin 20ste eeuw sloeg de Europese kunst een nieuwe richting in: het expressionisme, een stroming die zich op verschillende manieren manifesteerde, afhankelijk van de verschillende interpretaties in de nationale kunstopleidingen. Eén van de belangrijkste vertegenwoordigers van deze stroming was Wassily Kandinsky, wiens schilderij Improvisatie 11 (voltooid in 1910) één van zijn beroemdste werken is. Op het eerste gezicht lijkt de afbeelding misschien op een genretafereel. Op het schilderij is makkelijk een lichtblauwe boot met geel zeil te onderscheiden; daaronder wordt een groep roeiers beschoten door een vuurpeloton dat op de oever staat. Bij nader toekijken wordt echter duidelijk dat het hier een willekeurig gebruik van kleur en vormen betreft.

Het expressionistische karakter van het schilderij komt tot uiting in de rode wolk en de bliksem die eruit schiet, evenals in het gebogen gele kanon op de voorgrond en de brug over de rivier. Andere elementen op het doek worden simpelweg als versiering behandeld, zoals het opspattende water achter de boot of de gestileerde gekleurde figuren met zwaarden rechts.

Dit schilderij lijkt het moment te markeren waarop Kandinsky wordt bevrijd van de betekenis van de gebeurtenis en deze slechts gebruikt als een voorwendsel voor willekeurige esthetische improvisaties, zoals de titel van het werk suggereert. "Een kleine of grote herinnering aan de werkelijkheid verschijnt voor de kijker als een echo en dit overkomt iedereen die gevoelens heeft", schreef Kandinsky, gebruikmakend van zijn muzikale associaties.  Zo vergeleek hij bijvoorbeeld de impact van geel met de muziek van een trompet, blauw met de klanken van de cello en cinnaberrood met trommelslagen.

P.S. Hier kun je in de Kandinsky's wereld van Russische sprookjes duiken!