Dame met de hermelijn by Leonardo da Vinci - 1489–90 - 54 cm × 39 cm Dame met de hermelijn by Leonardo da Vinci - 1489–90 - 54 cm × 39 cm

Dame met de hermelijn

olieverf op paneel • 54 cm × 39 cm
  • Leonardo da Vinci - 15 April 1452 - 2 May 1519 Leonardo da Vinci 1489–90

Vijfhonderd jaar geleden stierf Leonardo da Vinci, één van de meest uitzonderlijke kunstenaars in de wereldgeschiedenis.

Het is echter interessant te weten dat Leonardo niet in zijn moederland Italië overleed, maar in Frankrijk. Hij vertrok daar naartoe in 1516 toen hij 64 jaar oud was, om er te wonen in een elegant landhuis in Clos-Luce nabij Amboise. Hij was in slechte gezondheid en zijn hand was te verlamd om te kunnen schilderen. Desalniettemin ontwikkelde hij een warme vriendschap met zijn bewonderaar en nieuwe beschermheer Frans I, de jeugdige koning van Frankrijk. Zij bespraken alles van filosofie tot kunst, architectuur en techniek. In 1550 schreef Giorgio Vasari, in zijn Levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten, dat Leonardo zelfs stierf in de armen van de koning, terwijl de koning "zijn hoofd ondersteunde zulks om hem te assisteren en zoveel mogelijk van dienst te zijn, in de hoop zijn lijden te verzachten"

Op zijn reis naar Frankrijk nam Leonardo de Mona Lisa met zich mee, wat de reden is dat dit beroemde schilderij nu kan worden bezichtigd in het Louvre. Maar vandaag presenteren we een ander superberoemd schilderij van de grote meester, De dame met de hermelijn (met dank aan het Nationale Museum in Krakau <3). 

Het onderwerp van dit portret is Cecilia Gallerani, geschilderd rond de tijd dat zij de minnares was van Ludovico Sforza, hertog van Milaan, toen Leonardo in dienst was van de hertog. Het is één van slechts vier vrouwelijke portretten geschilderd door Leonardo; de andere zijn de Mona Lisa, het Portret van Ginevra de' Benci en Portret van een dame (La belle ferronnière).

Cecilia was lid van een grote familie die noch rijk noch van adel was. Haar vader diende een tijdlang aan het hof van de hertog. Ze was 16 jaar oud toen haar portret geschilderd werd en bekend vanwege haar schoonheid, belezenheid en dichtkunst. Ze was uitgehuwelijkt aan een jonge edelman van het huis Visconti toen ze zes jaar oud was, maar in 1487 pleitte ze voor onbekende redenen om nietigverklaring van het huwelijk en haar verzoek werd gehonoreerd. Ze werd de minnares van de hertog en baarde hem een zoon na zijn huwelijk met Beatrice d'Este 11 jaar eerder. Beatrice was beloofd aan de hertog toen ze slechts vijf jaar oud was en trouwde hem toen ze 16 was in 1491. Na een aantal maanden ontdekte ze dat de hertog nog steeds contact had met Gallerani en ze dwong hem de relatie te verbreken door haar te laten trouwen met een lokale graaf genaamd Bergamino.

PS De biografie van dit genie uit de renaissance biedt nog steeds geheimen, één van die mysteries is het feit dat vier van de vijf overgebleven portretten vrouwelijke figuren tonen. Lees daar hier meer over.