Olifant

Itō Jakuchū was een Japanse schilder uit de midden-Edo periode, toen Japan zich van de wereld had afgesloten. Vele van zijn schilderijen vertellen over traditioneel Japanse onderwerpen, voornamelijk kippen en andere vogels. Maar hier hebben we dus iets anders!

Een olifant in vooraanzicht geschilderd vult het volledige beeld. Het is een gedurfde compositie die het lange smalle oppervlak een verrassende en onverwachte twist geeft. De methode om de achtergrond op te vullen in inkt om de olifant te laten opvallen zonder er kleur aan toe te voegen is effectief; er wordt vermoed dat de uitwerking van taku-hanga (' wrijvende afdrukken') werd aangewend op het handgeschilderde werk. De stijl mag er dan eenvoudig uitzien, maar het meticuleus en doordacht gebruik van lichte en donkere inkt is duidelijk zichtbaar. Een detail zoals de voorstelling van de rug die slechts met drie gebogen lijnen aangegeven wordt is zuiver abstract en fascinerend.

Uit de handtekening en het zegel leren we dat dit werk gemaakt werd in het atelier van Jakuchū tijdens de tweede helft van de 18e eeuw. In 1728 werd effectief een olifant naar Japan gebracht in opdracht van de achtste shogun Tokugawa Yoshimune. Er wordt verteld dat hij van Nagasaki naar Edo werd gebracht in het jaar daaropvolgend. Mogelijks zag de toen 14-jarige Jakuchū de olifant in Kyoto. In dit werk is de herinnering aan de olifant, net zoals hij het misschien gezien heeft, zo geschilderd dat hij uit de gasenshi op tatami-formaat lijkt te springen (een type papier dat gebruikt werd voor inktschilderen en kalligrafie).

Happy World Elephant Day; wie had kunnen denken dat dat vandaag is!

PS Hier kan je nog een olifant zien, deze keer in een kerk (en nog andere vreemde verhalen uit Venetië).