Jacob van Ruisdael
De Nederlander Jacob van Ruisdael (ook wel Ruysdael) legde zich al in het begin van zijn carrière toe op het landschapsschilderen. Hij maakte nauwelijks reizen, maar bestudeerde in plaats daarvan het landschap in zijn vaderland. Maar in schilderijen als Eikenbos bij een vijver geeft hij aan de Nederlandse schilderkunst iets subliems dat anderen tot dan toe hadden gezocht bij Italiaanse schilders.
Ruisdael schildert hier een eenvoudig onderwerp. Aan de linkerkant van het schilderij zien we een vijver, daarachter kan men het silhouet ontwaren van een stad, gehuld in het avondlicht. In het midden zien we knoestige eiken, die om een dramatisch effect te bewerkstelligen hoog oprijzen boven een lage horizon. In de schaduw ervan grazen koeien en schapen onder het toeziend oog van een herder. Deze zogeheten staffage figuren verlevendigen de voorstelling en bieden tegenwicht aan de verlatenheid van het tafereel. Ruisdael voegde ze niet zelf toe, maar liet dat over aan een staffageschilder die daarin was gespecialiseerd.
Aan de rechterkant verheft zich een enorme wolkenpartij boven een bebost heuvellandschap. Helemaal op de voorgrond ligt een omgewaaide en geknakte boom. Dit is niet gewoon een afbeelding, het schilderij staat symbool voor de vergankelijkheid van het allerhoogste en allerverhevenste. Daarom moet het schilderij niet primair worden gezien als een beeld van de landschappelijke werkelijkheid, maar als allegorie. In dit schilderij combineerde de kunstenaar het eenvoudige compositorische schema van Nederlandse schilderkunst met de vernieuwingen van de 'Italianen' en creëerde zo een heroïsch landschap.
We laten je het rustige landschap van vandaag zien met dank aan de Staatliche Kunsthalle Karlsruhe.
PS Heb je wel eens gehoord van Frans Post, nog een Nederlandse landschapskunstenaar, die, anders dan Ruisdael, helemaal naar Brazilië reisde? Kijk hier eens naar zijn exotische landschappen.
PPS Laat je niet al die artistieke kunstlogboeken, reproducties en al het andere ontgaan dat we voor je hebben in de Daily Art Shop.