Józef Simmler
In een slecht verlichte slaapkamer ligt een stervende vrouw in een bed, verlicht door een enkele lichtstraal. Een man zit naast haar, zijn aanwezigheid plechtig en contemplatief. Het schilderij toont het tragische verhaal van de Poolse koning Sigismund II Augustus van het Huis van Jagiellon en zijn vrouw Barbara Radziwiłł, die in 1551 overleed.
De noodlottige liefde tussen Sigismund en Barbara werd al snel legendarisch en inspireerde kunstenaars eeuwenlang. Koningin Bona Sforza, de moeder van Sigismund die fel gekant was tegen hun verbintenis, werd algemeen verdacht van het vergiftigen van Barbara. Het schandaal brak uit in 1547 toen Sigismund in het geheim met Barbara trouwde – een alliantie die werd gezien als een directe uitdaging voor het Poolse belang van de staat. Hoewel ze uit een van de machtigste adellijke families van Litouwen stamde, was Barbara niet van koninklijk bloed, wat de relatie politiek controversieel maakte. Pas na een lange en bittere strijd tegen zijn moeder en het parlement wist Sigismund uiteindelijk de kroning van Barbara in 1550 veilig te stellen.
De compositie is eenvoudig maar minutieus gedetailleerd. Het technische meesterschap van de kunstenaar komt tot uiting in elementen als de delicate kanten rand op het kussen van de koningin, het rijke borduurwerk van het gewaad van de koning en het wierookvat dat naast het bed is geplaatst. Deze details, die onmiddellijk werden geprezen door het hedendaagse publiek, droegen bij aan het succes van het schilderij. De versmelting van een romantisch, historisch onderwerp met Simmlers verfijnde techniek maakte het werk tot een triomf onder de kunstcritici.