Autoportret w niebieskiej sukience by Else Berg - 1917 Autoportret w niebieskiej sukience by Else Berg - 1917

Autoportret w niebieskiej sukience

olej na płótnie •
  • Else Berg - 19 February 1877 - November 1942 Else Berg 1917

Ten autoportret z 1917 roku namalowany przez Else Berg (1877-1942) jest wspaniałą syntezą wpływów ezoterycznych i teozoficznych. Artystka ukierunkowała swoje źródła inspiracji na wyśnione obrazy, fantastyczne postaci, nastroje oraz lekkie pociągnięcia pędzlem. Berg przedstawiła tu siebie w otoczeniu ptaków, z czerwonym trójkątem i słońcem w tle. Inspiracją do kompozycji mógł być teozoficzny tryptyk Ewolucja autorstwa Pieta Mondriana, ukazujący trzy etapy ludzkiego przebudzenia duchowego. Tutaj Berg umieściła siebie w centrum obrazu jako podmiot doznający owego przebudzenia. Wybór niebieskiej sukienki i cienia przypominającego aureolę mogą być interpretowane jako odniesienia do Matki Boskiej będącej powracającym motywem w dziełach artystki z tego okresu. W latach 1916-1920 motywy duchowe i religijne pełniły ważną rolę w jej pracach, co może być wytłumaczone zmianami na arenie międzynarodowej w związku z I wojną światową, socjalizmem i industrializacją.

Else Berg była niemiecką Żydówką urodzoną w Ratibor na Górnym Śląsku (obecnie Racibórz). W 1909 wybrała się w podróż do Paryża w towarzystwie kuzyna i przyszłego męża, holenderskiego malarza żydowskiego Samuela (Mommie) Schwarza, aby obejrzeć najnowsze osiągnięcia sztuki nowoczesnej. Poskutkowało to ogromną zmianą w dotychczas figuratywnych i realistycznych pracach artystki. Zaczęła ona tworzyć w szerokim zakresie stylów modernistycznych interpretowanych na własny sposób. W 1910 Berg i Schwarz osiedlili się w Amsterdamie, skąd odbyli wiele związanych ze sztuką podróży po Europie. Pobrali się w 1920 roku i pozostali razem do śmierci w 1942. Abstrakcyjne i surrealistyczne tendencje inspirowane paryskimi modernistami pozostały widoczne w jej dziełach od lat 20. aż do końca kariery artystki.

W czasie II wojny światowej naziści uniemożliwili Żydom wystawianie prac. Na początku wojny Berg i Schwarz ukryli wiele swoich dzieł u przyjaciół jako środek ostrożności. Zdecydowali nie ukrywać się, a także odmówili noszenia żółtej gwiazdy do czego zmuszani byli Żydzi. 12 listopada 1942 zostali zabrani z własnego domu i deportowani przez Hollandsche Schouwburg do obozu w Westerbork. Cztery dni później zostali załadowani do pociągu do Auschwitz gdzie zostali zamordowani 19 listopada, tuż po przyjeździe na miejsce.

Największy nazistowski obóz koncentracyjny i ośrodek zagłady Auschwitz, w którym zginęło 1,1 miliona ludzi, został wyzwolony przez Armię Czerwoną 27 stycznia 1945 roku . Dziś, w rocznicę tego wydarzenia, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu.