Jan van Eyck
Obraz ten opowiada historię św. Barbary. Była córką arystokraty, który chciał ukryć ją przed wielbicielami poprzez zamknięcie jej w wieży. Kiedy jej ojciec chciał wydać ją za mąż, Barbara gwałtownie się sprzeciwiła. Aby ją uspokoić, mężczyzna pozwolił jej od czasu do czasu opuścić wieżę. Podczas jednej z jej wycieczek, Barbara potajemnie nawróciła się na chrześcijaństwo, na co jej ojciec odpowiedział gniewem i przekazał ją gubernatorowi, który nakazał ją torturować. Nie było to wystarczające: każdej nocy jej rany były w cudowny sposób leczone. Ostatecznie, ojciec Barbary własnymi rękoma ściął jej głowę.
Młoda kobieta została przedstawiona w trakcie pobieżnego przeglądania modlitewnika. Gałąź palmowa w jej lewej dłoni wskazuje na jej męczeństwo i symbolizuje jej triumf nad śmiercią oraz wybór życia wiecznego. Budowniczowie znajdujący się za nią ciężko pracują. Wspólnie zajmują się konstrukcją wieży gotyckiego kościoła, która reprezentuje rozwój chrześcijaństwa.
Wieża i jej otoczenie są miejscem tętniącym życiem. Jest to prawdopodobnie nawiązanie do Kościoła, w którym każdy chrześcijanin ma wkład w dzieło Boże. Do chwili obecnej murarze, kamieniarze, dekarze i mistrzowie budownictwa czczą Barbarę jako ich świętą patronkę.
Niezwykle wyszukane opracowanie tej podmalówki, czy też en grisaille, było rzadko spotykane w XV w. Van Eyck namalował niebo, po czym się zatrzymał, sprawiając, że jest to najstarszy niedokończony obraz na desce z Niderlandów, o którym wiemy. Mimo wszystko, artysta podpisał pracę: ioh[anne]es de eyck me fecit 1437. Czy oznacza to, że jeśli o niego chodzi, obraz został ukończony?
Jan van Eyck, wraz z Rogierem van der Weydenem, jest jednym z symbolicznych przywódców prymitywistów niderlandzkich – grupy malarzy z Niderlandów z XV w. i początku XVI w. Starali się oni otrzymać realistyczne obrazy z dużą ilością detali. W tym dziele najbardziej wyróżnia się precyzyjne oddanie wieży. Kolejnym godnym uwagi szczegółem jest sposób, w jaki św. Barbara siedzi na ziemi. Van Eyck najprawdopodobniej chciał podkreślić tym jej pokorę.
Dzisiejszy obraz prezentujemy dzięki Królewskiemu Muzeum Sztuk Pięknych w Antwerpii.
P.S. Nie wiecie zbyt wiele o van Eycku? Tutaj znajdziecie 10 rzeczy, które musicie wiedzieć o tym znakomitym malarzu!