Wisząca maska królowej-matki: Iyoba

Słyszeliście kiedyś o brązach z Beninu? Są to tysiące rzeźb z metalu i kości słoniowej wykonanych między XV a XIX wiekiem, zrabowanych przez wojska brytyjskie w 1897 roku z zachodnioafrykańskiego królestwa Beninu, położonego we współczesnym stanie Edo w Nigerii. Podczas tzw. ekspedycji karnej żołnierze spalili miasto i zabili nieznaną liczbę ludzi, co brutalnie położyło kres królestwu Beninu. Sztuka Beninu jest obecnie rozsiana po całym świecie; największa kolekcja składająca się z ponad 900 dzieł sztuki (nie tylko brązów) znajduje się w Muzeum Brytyjskim w Londynie. Niedawno Nigeria zażądała zwrotu zrabowanej sztuki; Muzeum Brytyjskie odmówiło zwrotu dzieł, natomiast Niemcy i Francja rozpoczęły proces zwrotu arcydzieł ze swoich narodowych kolekcji.

Dzisiaj prezentujemy XVI-wieczny portret z kości słoniowej przedstawiający królową-matkę (Iyoba), Idię. Jest to jedna z czterech powiązanych ze sobą masek z kości słoniowej, które należały do najcenniejszych regaliów, które posiadał Oba Beninu (tradycyjny władca i kustosz kultury ludu Edo) i które znalazły się wśród prestiżowych przedmiotów zabranych przez Brytyjczyków podczas ekspedycji karnej w 1897. Idia nosi nakrycie głowy i naszyjnik, skaryfikacja podkreślona została żelazną inkrustacją na czole, a wszystko to obramowane jest obręczą ażurowej tiary i kołnierzem symbolicznych istot, a także podwójnymi pętlami po obu stronach do mocowania wisiora. Oba mógł nosić tę maskę podczas obrzędów upamiętniających jego matkę, chociaż dziś takie wisiory noszone są podczas corocznych ceremonii duchowej odnowy i oczyszczenia. Idia była matką Esigie, Oby Beninu, który rządził od 1504 do 1550 roku. Odegrała ona znaczącą rolę w dojściu do władzy i panowaniu swojego syna, opisywano ją jako wielką wojowniczkę, która nieustannie walczyła przed i w czasie jego panowania.

Luty jest Miesiącem Czarnej Historii, który ma na celu upamiętnienie ważnych osób i wydarzeń w historii afrykańskiej diaspory na całym świecie. Dzisiaj, ostatniego dnia tego miesiąca, prezentujemy arcydzieło sztuki Beninu, aby zachować pamięć o jednym z najstarszych i najbardziej rozwiniętych państw w nadmorskiej części Afryki Zachodniej, które powstało ok. XI wikeu naszej ery i przetrwało do 1897 roku.

P.S. Zafascynowało Was to dzieło? Dowiecie się więcej o królowej-matce, Idii i jej portrecie tutaj. :)