Judyta ścinająca głowę Holofernesowi

"Pan powalił go z ręki kobiety" - oświadcza Judyta, młoda Żydówka z Betulii, o której opowiada Biblia. Opisuje ona swój odważny czyn, który uwolnił Izraelitów od oblężenia przez siły Nabuchodonozora. Judyta zapuściła się do obozu Holofernesa, potężnego asyryjskiego generała, ubrana w swoje najlepsze stroje i udając, że szuka sojuszu. Holofernes, urzeczony jej urodą, zaprosił ją na wielką ucztę do swojego namiotu. Po tym, jak generał poddał się pijaństwu i zasnął, Judyta wykorzystała okazję, by użyć swojego sejmitara i zadać śmiertelny cios.

Na tym uderzającym obrazie Artemisia Gentileschi, urodzona właśnie dziś w 1593 roku, uchwyciła moment, w którym Judyta zabija Holofernesa. Obraz jest zarówno potężny, jak i mrożący krew w żyłach: Holofernes leży na łożu w stanie upojenia alkoholowego, z głową wtuloną we włosy, gdy miecz wbija się w jego szyję, a krew tryska tak gwałtownie, że plami suknię Judyty.

Dzieło, ukończone w Rzymie po siedmioletnim pobycie Artemizji we Florencji, nawiązuje do naturalistycznego i mocnego stylu Caravaggia, którego Artemisia podziwiała. Pomimo efektownego wykonania, obraz początkowo wywołał kontrowersje i nie został wystawiony zgodnie z planem; Artemisia walczyła o zapłatę za niego, ostatecznie zabezpieczając ją dzięki interwencji swojego przyjaciela Galileo Galilei po znacznym opóźnieniu i wkrótce po śmierci wielkiego księcia Kosmy II Medyceusza w 1621 roku.

Dziś to arcydzieło nie tylko przedstawia dramatyczną scenę biblijną, ale także opowiada osobistą i zawodową historię Artemisii Gentileschi, kobiety, która utorowała sobie drogę jako artystka w epoce zdominowanej przez mężczyzn. Jej niezwykła podróż zabrała ją przez dwory Rzymu, Florencji i Neapolu do Anglii, a ostatecznie doprowadziła ją do bycia pierwszą kobietą przyjętą do Akademii Sztuki i Projektowania we Florencji.

P.S. Jak widać, historia tego obrazu jest bardzo złożona. Jeśli chcecie na chwilę zapomnieć o tym, co wiecie o tym arcydziele i skupić się na tym, co możecie zobaczyć, powinniście zapoznać się z naszym bezpłatnym kursem online Jak patrzeć na sztukę, w którym analizujemy jego kompozycję. 

P.P.S. Sztuka Gentileschi była pełna uzasadnionego gniewu. Nie była ona jednak jedyną artystką, która przelewała swoje emocje na płótno. Przyjrzyjmy się kobiecemu gniewowi w sztuce! Więcej historii o sztuce Artemisii Gentileschi (w tym jedną o tym obrazie) można znaleźć w poniższych artykułach.