Józef Simmler
W ciemnej sypialni umierająca kobieta leży na łóżku oświetlonym pojedynczym promieniem światła. U jej boku siedzi mężczyzna, którego poza jest uroczysta i kontemplacyjna. Obraz przedstawia tragiczną historię polskiego króla Zygmunta II Augusta z rodu Jagiellonów i jego żony Barbary Radziwiłł, która zmarła w 1551 roku.
Nieszczęśliwa miłość Zygmunta i Barbary szybko przeszła do legendy, inspirując artystów przez wieki. Królowa Bona Sforza, matka Zygmunta, zaciekle sprzeciwiająca się ich związkowi, była powszechnie podejrzewana o otrucie Barbary. Skandal wybuchł w 1547 roku, gdy Zygmunt potajemnie poślubił Barbarę - sojusz postrzegany jako bezpośrednie wyzwanie dla polskiej racji stanu. Choć pochodziła z jednego z najpotężniejszych rodów szlacheckich na Litwie, Barbara nie była królewskiego pochodzenia, co czyniło ten związek politycznie kontrowersyjnym. Dopiero po długiej i zaciętej walce z matką i sejmem Zygmunt ostatecznie doprowadził do koronacji Barbary w 1550 roku.
Kompozycja jest prosta, ale jednocześnie dopracowana w najdrobniejszych szczegółach. Techniczne mistrzostwo artysty jest widoczne w takich elementach, jak delikatne koronkowe wykończenie poduszki królowej, bogaty haft szaty króla i kadzielnica umieszczona obok łóżka. Te detale, które od razu zostały docenione przez współczesną publiczność, przyczyniły się do sukcesu obrazu. Połączenie romantycznego, historycznego tematu z wyrafinowaną techniką Simmlera sprawiło, że dzieło odniosło triumf wśród krytyków sztuki.