Raphael Santi
Önümüzdeki ay, her çarşamba ve pazar günü Polonya Cumhuriyeti Kültür ve Miras Bakanlığının yürüttüğü savaş dönemi kayıpları veri tabanından -www.lootedart.gov.pl- bir sanat eseri göstereceğiz. Polonya maddi kültürel mirasının %70'ini II. Dünya Savaşı nedeniyle kaybetmiştir. 1922'den başlayarak 63,000'den fazla yağmalanmış sanat eseri hakkında bilgi topladık. Yaklaşık on beş bin tabloyu arayışımız sürmekte, çoğunu sonsuza kadar kaybetmiş olma ihtimalimize rağmen yapıtların gerçek, savaş öncesi sahiplerine dönmelerini hala ümit ediyoruz. Birçok kez kayıp sanat eserlerimizin izini sürmede bize yardımcı olan tüzel kişilerden gelen ipuçlarıdır. Bu yüzden bu tabloları görebilmeniz oldukça önemli. Resimlerin görüntü kaliteleri için şimdiden özür dileriz, ancak çoğu kez elimizdeki tek görüntü onlar. Şu ana dek 28 sanat eserini geri kazandık. Bizlerle birlikte olduğunuz için teşekkür ederiz.
En büyük kayıplardan biriyle başlıyoruz: Raphael'in Genç Bir Erkek Portresi. Raphael'in en göze çarpan ve en güzel başyapıtları aynı zamanda Polonya'nın kaybettiği en değerli sanat eserlerindendir. Tablo, Adam Jerzy Czartoryski (yaklaşık 1799-1801) tarafından annesi Izabela Czartoryska'nın kurduğu Puławy'deki müze düşünülerek satın alınmıştır. 1809'dan beri çalışma yerel Little Gothic House'da sergilenmiş, 1822'de Krakow'da bulunan Princes Czartoryski Müzesi koleksiyonlarının bir parçası olmuştur. Savaşın çıktığı zaman portreyle birlikte en değerli eşyalar Sieniawa'da, ek bir binada tuğlayla kaplanarak saklanmıştır. Alman askerleri gizli yeri keşfetmiş ve değerli eşyaları yağmalamış ancak neyse ki tablolara dokunmamışlardır. 28 Eylül 1939'da, yapıtlar Pełkiny'e gönderilmiş, buradan Rzeszów Gestapo tarafından alınmıştır. 31 Ekim 1939'da Kajetan Mühlmann, SS Standartenfuhrer eserlere el koymuştur. Portre, Hans Posse tarafından Hitler'in tasarladığı Linz'deki sanat müzesine dahil edilmek üzere saklanmıştır. Sergi hazırlıkları sırasında tablo Berlin'e, yerel Kaiser Friedrich Müzesine yerleştirilmiş, buradan Wawel'deki evini süslemesi için Hans Frank tarafından Krakow'a geri getirilmiştir. Portre ile Princes Czartoryski Müzesinden diğer en değerli 6 tablo, 12 Eylül 1940'da Sanat Eserleri Envanteri ve Korunması Özel Temsilciliği ve Kültür Mirası Dairesi'nin "himaye altındakiler" kaydına eklenmiştir. Tablo, Hans Frank'ın Krakow'dan ayrıldığı sırada (ya da kısa bir süre sonra) esrarengiz bir şekilde ortadan kaybolmuştur. Portrenin yok edildiği ya da çalındığı düşünülmüştür.