Apoxyomenos

Antik Yunan ve Roma eserlerini nadiren ön plana çıkartıyoruz. Artık değişim zamanı!

2000 yılı aşkın süredir denizin dibindeydi. 1996 yılında Adriyatik Denizi’ndeki Hırvat adası Lošinj yakınlarında dalış yapan bir turist, bronzdan yapılmış genç sporcu heykelini keşfetti ve bulguları bildirdi. 1999 yılında da Apoxyomenos gün yüzüne çıkarılmış oldu.

192 cm yüksekliğinde olan heykel, antik Yunan hamamlarında kullanılan bir bıçak olan ve strigil olarak adlandırılan küçük bir metal kazıyıcı ile tozla karıştırılmış bir yağ tabakasını (antik Yunan güneş losyonu da diyebiliriz) kaldıran bir sporcuyu temsil eder. Önemli bir sualtı arkeolojik keşiflerinden olan Apoxyomenos eşsiz bir bulgudur. Heykel, sadece iyi işlenmiş gözlerle, bir parmağıyla ve metal kazıyıcı adını verdiğimiz strigil ile keşfedildi, bu durum onu böylece bilinen üç Apoxyomenos heykeli arasında en iyi korunmuş hale getirdi.

Bu Apoxyomenos MÖ 2. Veya 1. Yüzyıldan kalmadır. Heykeltıraş ise bir anonim, ancak heykelin kalitesi onun çok yetenekli bir zanaatkâr olduğunun adeta işareti niteliğinde… Ahşap parçaların restorasyonu zamanında bazı meyve tohumları, çekirdeksiz zeytinler ve fare yuvası bu heykelin içinde bulundu. Bulgular bir gemi enkazını göstermediğinden, araştırmacılar Apoxyomenos'un fırtına esnasında bir Roma ticaret gemisinden denize atıldığına inanıyorlar, ancak nedenleri hala bir sır olarak kalmaktadır.

2007 yılında, Apoxyomenos, Avrupa Kültür Mirası adı altında Europa Nostra* ödülüne layık görülmüştür. Heykel, Floransa'daki Palazzo Medici, Londra'daki British Museum, Los Angeles'daki J.Paul Getty Müzesi ve Paris'teki Louvre Müzesi gibi birçok müzede sergilenmiştir. 2016 yılında ise keşfedildiği yere Losinj adasına sadece onun için inşa edilmiş olan Apoxyomenos Müzesinde sergilenmek için keşfedildiği yere Losinj adasına geri getirildi.

Not: Europa Nostra, Avrupa çapında 50 ülkeden 250 sivil toplum kuruluşunu birleştiren bir uluslarararası kültürel miras koruma örgütleri federasyonudur.

- Maja Kocijan