Bilinmeyen Sanatçı
Benin bronzlarını daha önce duymuş muydunuz? Bunlar 15. ve 19. yüzyılları arasında yapılmış binlerce metal heykel ve fildişi oymalardan oluşan, günümüzde Nijerya'nın Edo eyaleti olarak bilinen Batı Afrika kralığı Benin'den İngiliz ordusunun 1897 yılında yağmaladığı eserlerdir. Bu sözümona cezalandırma seferi sırasında askerler şehri yakarak bilinmeyen sayıda insanın ölümüne sebep olmuş, ve Benin krallığına acı dolu bir son getirmiştir. Benin sanatı günümüzde dünyanın dört bir tarafına yayılmıştır; en geniş koleksiyon ise bronzlar dışında da parçalar barındıran 900'den fazla parça ile Londra'da bulunan İngiliz Müzesine aittir. Yakın bir zamanda Nijerya çalınan eserlerin iadesini talep etmiştir; İngiliz Müzesi bu talebi kabul etmezken Almanya ve Fransa ulusal koleksiyonlarında bulunan bu başyapıtların iade sürecine başlamıştır.
Bugün sizlere 16. yüzyıla ait Kraliçe Anne (İyoba) İdia'nın fildişi portresini sunuyoruz. Bu maske Benin Oba'sının (geleneksel hükümdar ve Edo halkının kültürünün koruyucusu) krallığın rütbe sembolleri arasında yer alan dört ilgili fildişi kolyeden biridir ve İngilizlerin 1897 yılındaki cezalandırma seferi sırasında aldığı prestij öğeleri arasında yer alır.
İdia bir başlık ve bir gerdanlık takmaktadır, ve alnında demir kakma ile vurgulanan bir deri kazıması bulunmaktadır. Tüm başı açık işlemeli bir tacın başlığı ve sembolik varlıkların bulunduğu bir yaka ile çerçevelenmekte, ve kolyenin takılması için başının her iki tarafında da birer ilmek bulunmaktadır. Oba, bu maskeyi annesini anma törenlerinde takmış olabilir, ancak günümüzde bu tür kolyeler yıllık manevi yenilenme ve arınma törenlerinde kullanılmaktadır. İdia, 1504'ten 1550'ye kadar hüküm süren Benin Obası Esigie'nin annesiydi. Oğlunun yükselişinde ve saltanatında önemli bir rol oynamış, ve oğlunun hükümdarlığı boyunca ve öncesinde amansızca savaşan büyük bir savaşçı olarak tanımlanmıştır.
Şubat, dünyadaki Afrika diasporasının tarihindeki önemli insanları ve olayları hatırlamamızı sağlayan Siyahi Tarihi Ayı'dır. Bugün Ayın son gününde, MS 11. yüzyılda kurulan ve 1897'ye kadar var olmuş Batı Afrika'nın kıyı hinterlandındaki en eski ve en gelişmiş devletlerden birinin anısını korumak için Benin sanatının bir başyapıtını sunuyoruz.
Not: Bu eser sizi de büyüledi mi? Kraliçe Anne İdia ve portresi hakkında daha çok bilgi almak için buraya göz atabilirsiniz. :)